Opis
Skłamałbym, gdybym napisał, że kolej na Litwie jest potęgą. W liczącym niespełna 3 mln mieszkańców kraju sieć osadnicza nie sprzyja rozwojowi transportu szynowego. Mimo to na niecałych 1800 km szerokich torów, z których zelektryfikowano zaledwie 122 km, ruch pasażerski się odbywa, a przejęte po ZSRR radzieckie dziedzictwo stopniowo wypierane jest dzięki zakupom taboru na Zachodzie, a także modernizacjom linii i remontom dworców. Obsługa pociągów jest uprzejma i bardzo solidnie pracuje, ważne dla pasażerów pociągów komunikaty przez system głośników przekazuje maszynista, a Koleje Litewskie zadbały, aby nawet na krótkich trasach można było kupić napoje i przekąski. Podstawę ruchu pasażerskiego, oprócz nielicznych składów wagonowych, stanowią jednostki elektryczne czeskiej Škody i spalinowe bydgoskiej PESY. Skomplikowane dzieje kolei w tej części Europy prezentuje nowoczesna i urządzona z rozmachem wystawa na piętrze wileńskiego dworca, a poradziecki tabor zgromadzono i udostępniono publiczności w bardzo sprytnie wymyślonym Parku Szynowym, do którego prowadzi stara kładka nad peronami. Po burzliwych latach uruchamiania i likwidowania połączeń, w bieżącym rozkładzie Warszawę (ale także Kraków) z Wilnem łączy osobliwa oferta w postaci pociągu IC Hańcza z gwarantowaną przesiadką na litewski szynobus w Mockavie. Skorzystałem z tego połączenia żeby osobiście przekonać, jak jedzie się z Polski do naszych północno-wschodnich sąsiadów i mogę przede wszystkim powiedzieć, że jedzie się długo. Podróż z Białegostoku do Wilna zajęła mi ponad 6 godzin, a podróż z Wilna do Warszawy aż 12 zamiast planowych 10. Była to jednak ciekawa przygoda i liczę na inwestycje przybliżające te dwa kraje, bo chciałbym na Litwę jeszcze wrócić.
Polski szynobus w stolicy Litwy. W latach 2008-2011 Koleje Litewskie kupiły aż 12 pojazdów przypominających polskie SA106, ale z wysoką podłogą, poszerzone na tor 1520 i dostosowane do litewskiej skrajni. Z powodzeniem kursują do dzisiaj, ale w przeciwieństwie do wielu polskich szynobusów nadal posiadają oryginalne siedzenia.
Widok na główną, bo jedyną, stację kolejową w Wilnie. Przy peronie 2 stoi 3-wagonowa jednostka CityElefant wyprodukowana przez czeską Škodę. W oddali historyczny tabor w tzw. Parku Szynowym, a za nim budynek z logo Lietuvos geležinkeliai, czyli Kolei Litewskich.
Przy peronie 2 wileńskiej stacji zatrzymała się spalinowa jednostka serii DR1AM. Te poradzieckie 3-wagonowe zespoły trakcyjne były budowane od roku 1973 i nadal obsługują część połączeń LTG.
CityElefanty w Wilnie w nowszym (wyżej) i starszym (niżej) malowaniu LTG.
Górny pokład litewskiego CityElefanta nie różni się znacząco od czeskiego odpowiednika. Nawet tapicerka użyta na fotelach jest taka sama.
Stacja Trakai, a po polsku Troki. Przy jedynym peronie zatrzymał się CityElefant litewskiej serii EJ575.
Dworzec w Trokach i oczekujący przy peronie pociąg do Wilna. Litewski sygnał końca pociągu składa się z trzech czerwonych świateł, więc wbrew pozorom nic tu się nie popsuło.
Dwuczłonowy szynobus produkcji bydgoskiej PESY – serii 630MiL. Pojazdy tej serii skierowano do obsługi litewskiego odcinka połączenia z Polską tj. pociągów Vilnius-Mockava-Vilnius skomunikowanych z IC Hańcza.
Muzeum Kolejnictwa na piętrze wileńskiego dworca, oprócz tego, że stanowi wielofunkcyjną przestrzeń kulturalno-edukacyjną, prezentuje eksponaty drobne – kolejowe narzędzia, wskaźniki, uratowane przed wyrzuceniem stare tablice peronowe, elementy dawnego wyposażenia pociągów i oczywiście modele.
Wśród modeli, które umieszczono na muzealnej wystawie można dostrzec polskie akcenty, m.in. szynobus 620M.
Model radzieckiego elektrowozu serii ВЛ23 (WŁ8) w Muzeum Kolejnictwa w Wilnie. Elektrowozy te produkowane były przez zakłady NEWZ Nowoczerkask, znane w Polsce z serii ET42.
Szynobus serii 620M oczekuje na odjazd przy peronie 4 wileńskiej stacji. Pojazdy te obsługują m.in. połączenie z portem lotniczym w Wilnie (przystanek osobowy Oro uostas), oddalonym o 4,3 km od stacji Wilno. Podróż trwa 7 minut, a bilet kosztuje 0,80 €.
Park Szynowy (Bėgių parkas) – tak Koleje Litewskie nazwały to niezwykłe miejsce, otwarte w zeszłym roku. Urządzony w południowej części wileńskiej stacji, czynny codziennie od 8:00 do 22:00, z bezpłatnym wstępem, stanowi ekspozycję wycofanego taboru LTG wzbogaconą o przyjazną rodzinom z dziećmi przestrzeń rekreacyjną, piknikową, artystyczną. Jedną z prezentowanych maszyn jest „gagarin”, czyli spalinowóz typu M62.
Dwuczłonowa lokomotywa spalinowa typu 2M62 prezentowana w Parku Szynowym. Pojazd posiada dawne malowanie LG (Lietuvos Geležinkeliai, obecnie LTG bez rozwinięcia skrótu) i stare logo.
Jeden z wagonów pasażerskich prezentowanych na ekspozycji. Jako miejsce przyjazne dzieciom, Park Szynowy posiada rozmaite zabezpieczenia, takie jak ogrodzenie panelowe i krata zaślepiająca przestrzeń między wagonem a rampą, które niestety utrudniają fotografowanie eksponatów, ale tylko niektórych.
Wagon motorowy AR2-02. W zakładach RVR (Rīgas Vagonbūves Rūpnīca) w Rydze w 1997 roku wyprodukowano tylko 2 egzemplarze tego typu taboru. Drugi z nich należy do Kolei Łotewskich (Latvijas dzelzceļš) i jest wykorzystywany do obsługi pociągów służbowych. Litewski AR2 obsługiwał m.in. trasy z Kowna do Janowa i Mariampola oraz z Wilna do Jaszun, Oran i na wileńskie lotnisko. Zakończył służbę w 2016 r.
Lokomotywa spalinowa znanej również w Polsce serii TEM2. Zachowany w Wilnie egzemplarz wyprodukowano w Briańsku w 1978 roku, ale „tamary” służyły na Litwie już od roku 1960. W 2012 r. w eksploatacji pozostawało jeszcze ok. 60 sztuk; niektóre z nich pracują do dziś.
Wagony rozrządczy i silnikowy elektrycznego zespołu trakcyjnego ER9M-380. Skład wyprodukowano w zakładach RVR (Rīgas Vagonbūves Rūpnīca) w Rydze w 1976 r. Produkowane od 1962 r. pociągi z rodziny ER9 po różnych modyfikacjach są nadal w eksploatacji w wielu krajach byłego ZSRR, a także w Bułgarii (na torze normalnym).
Radziecki parowóz serii SO-17. Tradycyjnie w ZSRR serie lokomotyw nazywano inicjałami działaczy partyjnych. W tym przypadku był to pochodzący z Gruzji Sergo Ordżonikidze, żyjący w latach 1886-1937 komisarz ludowy przemysłu ciężkiego.
Radziecki pług odśnieżny zbudowany w Tichoriecku w 1958 r. odrestaurowany w 2014 r. Wykorzystywany był nie tylko do odśnieżania zimą (z prędkością do 80km/h), ale też przy robotach ziemnych latem (do 15 km/h). Szerokość pasa odśnieżania: do 5,2 metra.
Kolejny ER9M, tym razem w bardziej współczesnym, czerwono-srebrno-szarym malowaniu.
ČME3 to oznaczenie serii znanej również w Polsce jako S200. Dzieło zakładów ČKD w Pradze to jedna z najliczniej produkowanych lokomotyw w historii – w latach 1963-1991 zbudowano przeszło 8 tysięcy egzemplarzy, z których wiele wciąż pozostaje w eksploatacji, choć te na Litwie już wycofano.
Spalinowy zespół trakcyjny D1-593 wyprodukowano w 1976 r. w Budapeszcie. Z prędkością maksymalną 120 km/h kursował na różnych trasach m.in. Wilno-Turmont, Wilno-Marcinkańce, Wilno-Kłajpeda, Kowno-Mariampol, Kłajpeda-Radwiliszki, Szawle-Radwiliszki itp. Do 1991 roku obsługiwał też połączenie Wilna z Królewcem. W 2011 r. skład stał się pierwszym eksponatem muzealnym utworzonej przy wileńskim dworcu wystawy historycznego taboru. W jednej z kabin maszynisty kręcono sceny do brytyjskiego serialu dokumentalnego pt. „Narodziny nazizmu”, co jest dość zabawne zważywszy na rok produkcji pociągu.
Współczesne malowanie na archaicznej konstrukcji – projekt lokomotywy serii TEP60 powstał pod koniec lat 50 XX wieku z myślą o szybkich (do 160 km/h) połączeniach pasażerskich. Maszynę wyposażono w 16-cylindrowy silnik dwusuwowy typu 11D45A, który słynął z wysokiego poziomu hałasu.
Stacja w Wilnie w całej okazałości. Kolej dotarła do Wilna w 1861 roku przy okazji budowy linii łączącej Warszawę z Petersburgiem, ale budynek dworca jest dużo nowszy. Stary budynek nie przetrwał II wojny światowej. Nowy wybudowano w 1950 r. w stylu socrealistycznym i od tamtej pory poddano kilku remontom. W budynku działa przechowalnia bagażu, kasy biletowe, kawiarnia i nowoczesna multimedialna ekspozycja poświęcona historii kolejnictwa na Litwie.
Do Wilna z Kłajpedy przyjechała jednostka serii 730ML, oczywiście produkcji bydgoskiej PESY (rocznik 2016). Pociągi te mogą kursować z prędkością do 140 km/h.
Wnętrze CityElefanta na stacji Vievis (po polsku Jewie).
Wagonik zabytkowej, wciąż działającej kolejki linowo-terenowej w dzielnicy Aleksota w Kownie, zbudowanej w 1935 r.
Stacja Mockava (po polsku Maćkowo) i lokomotywa dobrze znanej w Polsce i w całym dawnym bloku wschodnim serii M62. Po wymianie silnika na nowy Koleje Litewskie do oznaczenia serii dopisały „K” jak Kołomna.
Na stację Mockava do litewskiego „gagarina” i rosyjskich cystern dołącza pociąg z Polski. 5-wagonowy skład InterCity Hańcza prowadzi SU160-002.
IC Hańcza z SU160-002. Po zmianie czoła Gama zabierze pociąg do Białegostoku, skąd już z elektrowozem pojedzie dalej do Krakowa.